Leestekst Brandbrief aan de filmindustrie: "Omarm het downloaden" (Centraal Examen 3F 2017-2018)
alinea 1
Topfilms van deze week zijn pas over maanden te zien in Nederland. Het is tijd dat de Nederlandse filmindustrie kritisch naar zichzelf gaat kijken om zo tot een andere manier van filmverspreiding te komen, een model dat wel aansluit op de moderne, gedigitaliseerde samenleving. Dat vindt student Filmwetenschappen, Gert Jan Harkema.
alinea 2
Eind 2011
stuurde de Nederlandse filmindustrie als collectief een brandbrief aan de
Tweede Kamer. Daarin worden de Kamerleden opgeroepen voor (strengere)
regelgeving tegen het illegaal downloaden te stemmen. Hoewel de gezamenlijke
filmproducenten en distributeurs stellen dat ze de individuele consument niet willen
vervolgen, is de harde toon jegens beheerders en aanbieders van
download-websites opmerkelijk.
alinea 3
Deze
'misdaadsyndicaten' zouden grof geld verdienen met het openbaar maken van
films. De filmindustrie vindt dat het hun onmogelijk wordt gemaakt zichzelf
hiertegen te verdedigen. Ik zou hier graag een ander perspectief willen
belichten. Ik zou de filmindustrie willen oproepen niet de passieve
slachtofferrol aan te nemen, maar juist actief te reageren op wat er gebeurt in
medialand. Het werkelijke probleem van de filmindustrie is namelijk niet het
downloaden, maar een distributiemodel dat totaal uit de tijd is.
alinea 4
Beschikbaarheid
In dit
distributiemodel heeft de aanbieder alle macht. De productiemaatschappij samen
met de distributeur bepaalt wanneer en welke films er te zien zijn in de
Nederlandse bioscopen. Dit model werkt alleen maar wanneer er beperkte
beschikbaarheid is en wanneer de producent en distributeur daadwerkelijk de
enigen zijn die beschikbaarheid van de film in de hand hebben. Echter, zoals
hedendaagse filosofen hebben beschreven, de gedigitaliseerde maatschappij wordt
gekenmerkt door onmiddellijke beschikbaarheid; voor iedereen en overal.
Informatie, evenementen en culturele producten moeten op ieder moment en op
elke plek toegankelijk zijn.
alinea 5
Het huidige
model beantwoordt niet aan deze vraag. Het gaat nog uit van de distributeur die
bepaalt wat het publiek ziet en wanneer. Zo zijn de topfilms van deze week pas
over maanden te zien in Nederland. De vertraging op een internationale
arthousefilm loopt al snel op tot een half jaar. Toch halen ook Nederlandse
filmliefhebbers hun informatie van Engelstalige websites waar de films die
vandaag trending topic zijn, over een paar maanden alweer achterhaald zijn. Als
Nederlandse filmliefhebber krijg je het gevoel achter de trend aan te lopen en
als tweederangs kijker behandeld te worden. De Nederlandse kijker krijgt een
warme appeltaart voor zich neergezet, terwijl hij deze pas over enkele maanden
mag opeten. Maar dan is de taart al behoorlijk afgekoeld.
alinea 6
Arrogant
De filmindustrie
is arrogant. Zij kan maar moeilijk afstand doen van haar macht over de
beschikbaarheid van films. Eerst wordt gekeken hoe een film het commercieel
doet in de VS, alvorens die maanden later in Nederland wordt uitgebracht. De
introductie van spektakelfilms, IMAX en 3-D laat de filmliefhebber nog wachten
voor de echte bioscoopervaring. Goed uitgevoerde dramafilms hebben al snel
minder geluk. Ook ik sla dan aan het downloaden om maar niet maanden te hoeven
wachten. Het is daarom tijd dat de Nederlandse filmindustrie kritisch naar
zichzelf gaat kijken om zo tot een andere manier van filmverspreiding te komen,
een model dat wel aansluit op de moderne, gedigitaliseerde samenleving.
alinea 7
Muziekindustrie
Ongeveer tien
jaar geleden zag de muziekindustrie downloaden als een soortgelijke bedreiging.
De succesvolle bedrijven in de huidige muziekindustrie zijn niet diegene die in
de verdediging zijn geschoten met het opzetten van rechtszaken. Het zijn juist
de ondernemers als iTunes, Spotify en Pandora die zich gericht hebben op een
brede beschikbaarheid van muziekproducten. Het is nu ook aan de filmindustrie
om zich opnieuw uit te vinden. Evenals bij de muziekindustrie hoeft dit zeker
niet ten koste te gaan van kwaliteit; het biedt juist geweldige mogelijkheden
voor een meer 'open' distributie.
alinea 8
De brandbrief die de filmindustrie stuurde, wekt de indruk dat de Nederlandse filmindustrie onder druk staat. Dit is helemaal niet het geval. De filmsector is juist groeiende. Tussen 2008 en 2010 nam het bioscoopbezoek met zestien procent toe, aldus het jaarverslag van de bioscoopexploitanten. De Nederlandse film blijft daarbij niet achter. Hierdoor lijkt de filmindustrie weinig innovatief geworden in haar omgang met de digitale beschikbaarheid van films. Dat is een gemiste kans. In plaats van in de verdediging te schieten, zou de filmindustrie de nieuwe mogelijkheden juist moeten omarmen. Het illegaal downloaden moet daarom gezien worden als een belangrijk signaal om de Nederlandse filmliefhebber serieus te nemen en hem te geven wat hij wil: gewoon mooie films kijken, en wel nu.
