Leestekst In het ritme van Obama
Voorbeeldexamen MBO 2018-2019: Nederlands 3F
Beantwoord de vragen die je vindt op het vragenformulier. Klik hiervoor op deze LINK
Bij deze tekst
horen vraag 1 t/m 12.
alinea 1
Hij wordt alom bewonderd als de beste spreker ter wereld. Wat is het geheim van zijn speeches? "Hij spreekt zoals Stevie Wonder zingt."
alinea 2
Cabaretier Johan Fretz leest in 2007 in een tijdschrift over de onbekende presidentskandidaat Barack Obama. Hij wordt nieuwsgierig, surft snel naar YouTube en beluistert daar zijn oude speeches. "Toen ik dat hoorde, dacht ik meteen: wauw!"
Hij was niet de enige. De speeches van Obama ontroeren, bedwelmen en inspireren sindsdien miljoenen mensen, ook buiten Amerika. Volgens kenners staat hij op gelijke hoogte met Kennedy, Churchill en Martin Luther King jr. Wat maakt zijn toespraken toch zo bijzonder?
alinea 3
Theatermaker Fretz, die delen van een speech zelfs gebruikt in zijn eigen voorstelling, viel vooral voor zijn verbeeldingskracht. "Obama vertelt, bijna als een theatermaker, een echt verhaal. Hij neemt het publiek mee in zijn verbeelding en wil mensen met woorden activeren. Hij zegt niet: ga maar met een zak popcorn op de bank liggen en ik zorg dat het goed komt. Nee, hij gebruikt hoop als startpunt van waaruit je zelf iets van je leven moet maken."
alinea 4
Om dat te bereiken, gebruikt Obama natuurlijk bekende sprekerstrucjes. Hij herhaalt veel en gebruikt tegenstellingen. Donatello Piras, communicatiedeskundige en verbonden aan het Nederlands Debat Instituut, noemt hem zelfs "de koning van de drieslag", een opsomming met drie onderdelen. Dat wekt namelijk de indruk van een compleet geheel. Obama zei in 2004, in zijn eerste speech voor een groot publiek, bijvoorbeeld (over terroristen): "Deze vijanden moeten worden opgespoord, ze moeten worden opgejaagd en ze moeten worden verslagen." Dit is krachtiger dan alleen "ze moeten worden opgespoord."
alinea 5
"Obama doet eigenlijk alles wat je volgens zowel de oude Grieken als moderne communicatiedeskundigen zou moeten doen. In zijn presentatie maakt hij bijvoorbeeld veel oogcontact met zijn publiek. Ook laat hij bewust stiltes vallen ... (Piras zwijgt even). Dan leg je namelijk nadruk op de zin ervoor en daar gaat het publiek dan over nadenken. Wat hij verder slim doet, is zeggen: "We staan hier op deze historische dag ...". Dan schrijf je in feite je eigen geschiedenis."
alinea 6
Muzikaliteit
Het perfect toepassen van retorische trucjes, is dat dan alles? "Nee", zegt Jaap de Jong, hoogleraar journalistiek, gespecialiseerd in retorica, aan de Universiteit Leiden. Obama heeft namelijk muzikaliteit in zijn voordrachten. "Dat zie je niet vaak. Iemand die in staat is om lange complexe zinnen heel soepel en natuurlijk te laten klinken. Anderen zullen vastlopen. Door dat muzikale ritme kom je in een cadans, waardoor je je kritisch vermogen een klein beetje uitschakelt. Je denkt: ik volg je wel in dat ritme. Op die manier geniet je ook meer van zijn muziek en esthetiek."
Ja, dit leidt volgens hem af van de inhoud. Maar nee, dat is geen misleiding. Een goede spreker brengt namelijk drie factoren in balans: pathos, logos en ethos. "En behalve dat hij inspeelt op het gevoel van zijn publiek (pathos), neemt hij ook stelling met argumenten (logos) en toont hij zich een leider met een goed hart (ethos)."
alinea 7
Maar niemand, ook Obama niet, wordt geboren om te spreken zoals hij doet, zegt Piras. "Hij heeft natuurlijk veel talent en een mooie stem, maar hij heeft ook heel veel geoefend en getraind." Volgens De Jong leerde hij zijn redenaarskunsten vooral in de kerk. "Daar heeft hij waarschijnlijk gezien hoe je een groep warm moet krijgen en op moet peppen. Hij staat in de traditie van politieke dominees, zoals ook Martin Luther King jr."
Bovendien profiteert Obama natuurlijk van een goed schrijversteam, onder aanvoering van de legendarische speechschrijver Jon Favreau. Op 23-jarige leeftijd schreef Favreau al voor toenmalige presidentskandidaat John Kerry en Time magazine plaatste hem in 2009 op de lijst van de 100 meest invloedrijke mensen ter wereld. Obama omschrijft hem als zijn 'mind reader'.
alinea 8
Schrijver
"Maar vergeet niet dat Obama zelf ook een heel goede schrijver is!", zegt De Jong. "Hij heeft bijvoorbeeld twee mooie boeken geschreven." Ook Piras weet dat Obama nauw betrokken is bij het schrijfproces. "Hij schrijft de meeste teksten niet letterlijk zelf, maar het is bekend dat hij nog urenlang gaat schaven aan de teksten die hem worden voorgelegd."
Overigens ziet De Jong ook een valkuil voor Obama. "Hij moet goed zijn momenten kiezen wanneer hij mooie woorden gebruikt. Soms kun je beter onderhandelen in plaats van spreken. Anders ben je wel een goede spreker, maar een minder effectieve politicus."
alinea 9
Visionair
Maar de speech waarin je aangeeft het presidentschap te aanvaarden, is wel zo'n toespraak waarin mooie woorden de boventoon mogen voeren. "Dit is een van die bepalende momenten in een presidentschap", vertelt Amerikadeskundige Willem Post, die een Obama-lezing houdt in Den Haag. "Het is een rede waarin je visionair kunt zijn en kunt ontsnappen aan de 'bubble' van Washington. Even ga je boven de partijen staan. Hier kijken de historici later automatisch op terug."
"Het is vaak een plechtige toespraak, meer gedragen dan in de campagne, en dat past ook wel bij hem. Hij praat een beetje gospelachtig en heeft een zangerige stem. Hij is een beetje een Stevie Wonder die spreekt."
Hij wordt alom bewonderd als de beste spreker ter wereld. Wat is het geheim van zijn speeches? "Hij spreekt zoals Stevie Wonder zingt."
Cabaretier Johan Fretz leest in 2007 in een tijdschrift over de onbekende presidentskandidaat Barack Obama. Hij wordt nieuwsgierig, surft snel naar YouTube en beluistert daar zijn oude speeches. "Toen ik dat hoorde, dacht ik meteen: wauw!"
Hij was niet de enige. De speeches van Obama ontroeren, bedwelmen en inspireren sindsdien miljoenen mensen, ook buiten Amerika. Volgens kenners staat hij op gelijke hoogte met Kennedy, Churchill en Martin Luther King jr. Wat maakt zijn toespraken toch zo bijzonder?
Theatermaker Fretz, die delen van een speech zelfs gebruikt in zijn eigen voorstelling, viel vooral voor zijn verbeeldingskracht. "Obama vertelt, bijna als een theatermaker, een echt verhaal. Hij neemt het publiek mee in zijn verbeelding en wil mensen met woorden activeren. Hij zegt niet: ga maar met een zak popcorn op de bank liggen en ik zorg dat het goed komt. Nee, hij gebruikt hoop als startpunt van waaruit je zelf iets van je leven moet maken."
Om dat te bereiken, gebruikt Obama natuurlijk bekende sprekerstrucjes. Hij herhaalt veel en gebruikt tegenstellingen. Donatello Piras, communicatiedeskundige en verbonden aan het Nederlands Debat Instituut, noemt hem zelfs "de koning van de drieslag", een opsomming met drie onderdelen. Dat wekt namelijk de indruk van een compleet geheel. Obama zei in 2004, in zijn eerste speech voor een groot publiek, bijvoorbeeld (over terroristen): "Deze vijanden moeten worden opgespoord, ze moeten worden opgejaagd en ze moeten worden verslagen." Dit is krachtiger dan alleen "ze moeten worden opgespoord."
"Obama doet eigenlijk alles wat je volgens zowel de oude Grieken als moderne communicatiedeskundigen zou moeten doen. In zijn presentatie maakt hij bijvoorbeeld veel oogcontact met zijn publiek. Ook laat hij bewust stiltes vallen ... (Piras zwijgt even). Dan leg je namelijk nadruk op de zin ervoor en daar gaat het publiek dan over nadenken. Wat hij verder slim doet, is zeggen: "We staan hier op deze historische dag ...". Dan schrijf je in feite je eigen geschiedenis."
Muzikaliteit
Het perfect toepassen van retorische trucjes, is dat dan alles? "Nee", zegt Jaap de Jong, hoogleraar journalistiek, gespecialiseerd in retorica, aan de Universiteit Leiden. Obama heeft namelijk muzikaliteit in zijn voordrachten. "Dat zie je niet vaak. Iemand die in staat is om lange complexe zinnen heel soepel en natuurlijk te laten klinken. Anderen zullen vastlopen. Door dat muzikale ritme kom je in een cadans, waardoor je je kritisch vermogen een klein beetje uitschakelt. Je denkt: ik volg je wel in dat ritme. Op die manier geniet je ook meer van zijn muziek en esthetiek."
Ja, dit leidt volgens hem af van de inhoud. Maar nee, dat is geen misleiding. Een goede spreker brengt namelijk drie factoren in balans: pathos, logos en ethos. "En behalve dat hij inspeelt op het gevoel van zijn publiek (pathos), neemt hij ook stelling met argumenten (logos) en toont hij zich een leider met een goed hart (ethos)."
Maar niemand, ook Obama niet, wordt geboren om te spreken zoals hij doet, zegt Piras. "Hij heeft natuurlijk veel talent en een mooie stem, maar hij heeft ook heel veel geoefend en getraind." Volgens De Jong leerde hij zijn redenaarskunsten vooral in de kerk. "Daar heeft hij waarschijnlijk gezien hoe je een groep warm moet krijgen en op moet peppen. Hij staat in de traditie van politieke dominees, zoals ook Martin Luther King jr."
Bovendien profiteert Obama natuurlijk van een goed schrijversteam, onder aanvoering van de legendarische speechschrijver Jon Favreau. Op 23-jarige leeftijd schreef Favreau al voor toenmalige presidentskandidaat John Kerry en Time magazine plaatste hem in 2009 op de lijst van de 100 meest invloedrijke mensen ter wereld. Obama omschrijft hem als zijn 'mind reader'.
Schrijver
"Maar vergeet niet dat Obama zelf ook een heel goede schrijver is!", zegt De Jong. "Hij heeft bijvoorbeeld twee mooie boeken geschreven." Ook Piras weet dat Obama nauw betrokken is bij het schrijfproces. "Hij schrijft de meeste teksten niet letterlijk zelf, maar het is bekend dat hij nog urenlang gaat schaven aan de teksten die hem worden voorgelegd."
Overigens ziet De Jong ook een valkuil voor Obama. "Hij moet goed zijn momenten kiezen wanneer hij mooie woorden gebruikt. Soms kun je beter onderhandelen in plaats van spreken. Anders ben je wel een goede spreker, maar een minder effectieve politicus."
Visionair
Maar de speech waarin je aangeeft het presidentschap te aanvaarden, is wel zo'n toespraak waarin mooie woorden de boventoon mogen voeren. "Dit is een van die bepalende momenten in een presidentschap", vertelt Amerikadeskundige Willem Post, die een Obama-lezing houdt in Den Haag. "Het is een rede waarin je visionair kunt zijn en kunt ontsnappen aan de 'bubble' van Washington. Even ga je boven de partijen staan. Hier kijken de historici later automatisch op terug."
"Het is vaak een plechtige toespraak, meer gedragen dan in de campagne, en dat past ook wel bij hem. Hij praat een beetje gospelachtig en heeft een zangerige stem. Hij is een beetje een Stevie Wonder die spreekt."
Leestekst 1. In het ritme van Obama
Bij deze tekst horen vraag 1 t/m 12.
Bij deze tekst horen vraag 1 t/m 12.
Noteer de antwoorden op de vragen op papier.
vraag 1
Welk woord vat alinea 3 het best samen?
A hoop
B theatermaker
C verbeeldingskracht
vraag 2
In alinea 3 staan deze zinnen:
Zin 1: "Obama vertelt, bijna als een theatermaker, een echt verhaal."
Zin 2: "Hij neemt het publiek mee in zijn verbeelding en wil mensen met woorden activeren."
Wat is de relatie tussen zin 1 en zin 2?
A In zin 1 staat een oorzaak, waarvan in zin 2 het gevolg staat.
B In zin 1 staat een standpunt dat in zin 2 wordt toegelicht.
C In zin 1 staat een verschijnsel, met in zin 2 de verklaring ervoor.
vraag 3
In alinea 4 staat: "Om dat te bereiken".
Wat wil Obama bereiken?
A dat mensen een echt verhaal horen
B dat mensen hoop krijgen
C dat mensen worden geactiveerd
vraag 4
In alinea 4 heeft de auteur het over "sprekerstrucjes".
In welke alinea's worden die beschreven?
A in alinea 4 tot en met 6
B in alinea 4 tot en met 7
C in alinea 4 tot en met 8
vraag 5
In alinea 5 staat: "Piras zwijgt even."
Waarom noemt de auteur dit?
A om aan te geven dat Piras een voorbeeld geeft van Obama's spreekwijze
B om duidelijk te maken dat ook Piras denkpauzes nodig heeft
C om exact verslag te doen van hetgeen Piras zegt en doet
vraag 6
Wat kan het gevolg zijn van "het ritme" van Obama (alinea 6) voor toehoorders?
A Ze begrijpen de inhoud van de speech misschien beter.
B Ze luisteren misschien minder scherp.
C Ze vergeten de boodschap misschien sneller.
vraag 7
In alinea 9 zegt Willem Post: "Het is een rede waarin je visionair kunt zijn en kunt ontsnappen aan de 'bubble' van Washington. Even ga je boven de partijen staan. Hier kijken de historici later automatisch op terug."
Waar is dit een voorbeeld van?
Dit is een voorbeeld van wat deskundigen in de tekst omschrijven als een
A drieslag.
B herhaling.
C tegenstelling.
vraag 8
In alinea 1 staat de uitspraak: "Hij spreekt zoals Stevie Wonder zingt."
Wie doet deze uitspraak?
A de auteur
B Donatello Piras
C Johan Fretz
D Willem Post
vraag 9
Wat zijn, naast de retorische trucjes, andere belangrijke factoren die "het geheim van Obama's speeches" (alinea 1) verklaren?
A Hij heeft muzikaliteit en kiest goede momenten voor mooie woorden.
B Hij heeft muzikaliteit en verbeeldingskracht.
C Hij heeft verbeeldingskracht en kiest goede momenten voor mooie woorden.
vraag 10
Waarop is de informatie in deze tekst voornamelijk gebaseerd?
A op de mening van de auteur
B op de mening van experts
C op de mening van de auteur en van experts
vraag 11
Hoe kun je deze tekst het best typeren?
A Het is een analyse van Obama's redevoeringen.
B Het is een recensie van Obama's redevoeringen.
C Het is een verslag van reacties op Obama's redevoeringen.
vraag 12
Welke van de onderstaande zinnen geeft de hoofdgedachte van de tekst het best weer?
A Obama kan door zijn talent voor speechen zijn toehoorders inspireren.
B Obama kan even goed speeches geven als Kennedy, Martin Luther King jr. en Churchill.
C Obama kan met zijn speeches het publiek zowel verleiden als misleiden.
Welk woord vat alinea 3 het best samen?
A hoop
B theatermaker
C verbeeldingskracht
In alinea 3 staan deze zinnen:
Zin 1: "Obama vertelt, bijna als een theatermaker, een echt verhaal."
Zin 2: "Hij neemt het publiek mee in zijn verbeelding en wil mensen met woorden activeren."
Wat is de relatie tussen zin 1 en zin 2?
A In zin 1 staat een oorzaak, waarvan in zin 2 het gevolg staat.
B In zin 1 staat een standpunt dat in zin 2 wordt toegelicht.
C In zin 1 staat een verschijnsel, met in zin 2 de verklaring ervoor.
In alinea 4 staat: "Om dat te bereiken".
Wat wil Obama bereiken?
A dat mensen een echt verhaal horen
B dat mensen hoop krijgen
C dat mensen worden geactiveerd
In alinea 4 heeft de auteur het over "sprekerstrucjes".
In welke alinea's worden die beschreven?
A in alinea 4 tot en met 6
B in alinea 4 tot en met 7
C in alinea 4 tot en met 8
In alinea 5 staat: "Piras zwijgt even."
Waarom noemt de auteur dit?
A om aan te geven dat Piras een voorbeeld geeft van Obama's spreekwijze
B om duidelijk te maken dat ook Piras denkpauzes nodig heeft
C om exact verslag te doen van hetgeen Piras zegt en doet
Wat kan het gevolg zijn van "het ritme" van Obama (alinea 6) voor toehoorders?
A Ze begrijpen de inhoud van de speech misschien beter.
B Ze luisteren misschien minder scherp.
C Ze vergeten de boodschap misschien sneller.
In alinea 9 zegt Willem Post: "Het is een rede waarin je visionair kunt zijn en kunt ontsnappen aan de 'bubble' van Washington. Even ga je boven de partijen staan. Hier kijken de historici later automatisch op terug."
Waar is dit een voorbeeld van?
Dit is een voorbeeld van wat deskundigen in de tekst omschrijven als een
A drieslag.
B herhaling.
C tegenstelling.
In alinea 1 staat de uitspraak: "Hij spreekt zoals Stevie Wonder zingt."
Wie doet deze uitspraak?
A de auteur
B Donatello Piras
C Johan Fretz
D Willem Post
Wat zijn, naast de retorische trucjes, andere belangrijke factoren die "het geheim van Obama's speeches" (alinea 1) verklaren?
A Hij heeft muzikaliteit en kiest goede momenten voor mooie woorden.
B Hij heeft muzikaliteit en verbeeldingskracht.
C Hij heeft verbeeldingskracht en kiest goede momenten voor mooie woorden.
Waarop is de informatie in deze tekst voornamelijk gebaseerd?
A op de mening van de auteur
B op de mening van experts
C op de mening van de auteur en van experts
Hoe kun je deze tekst het best typeren?
A Het is een analyse van Obama's redevoeringen.
B Het is een recensie van Obama's redevoeringen.
C Het is een verslag van reacties op Obama's redevoeringen.
Welke van de onderstaande zinnen geeft de hoofdgedachte van de tekst het best weer?
A Obama kan door zijn talent voor speechen zijn toehoorders inspireren.
B Obama kan even goed speeches geven als Kennedy, Martin Luther King jr. en Churchill.
C Obama kan met zijn speeches het publiek zowel verleiden als misleiden.
